Eigendom Blog
5 minuten lezen

Scheiden en dan? Voorkom een financiële catastrofe als ondernemer

Scheiden als ondernemer, kan moeilijk(er) uitpakken. Vaak is één van de partners ondernemer en is het gewenst dat de onderneming door die partner wordt voortgezet. Heeft de andere partner dan ook recht op een gedeelte van de onderneming? Is het financieel wel mogelijk om de onderneming voort te zetten? In deze blog leg ik uit waarom het belangrijk is om je zaken goed op orde te hebben.

Samenwonen, huwelijkse voorwaarden of gemeenschap van goederen?

Een scheiding en verdeling van bezittingen tussen de partners start bij de vraag hoe de privé-situatie van de partners geregeld is. Wonen jullie alleen samen? Of is er sprake van een gemeenschap van goederen of hebben jullie huwelijkse voorwaarden dan wel partnerschapsvoorwaarden opgesteld? Bij samenwoners is de scheiding en verdeling van bezittingen en schulden betrekkelijk eenvoudig omdat er geen juridisch gemeenschappelijk vermogen bestaat en dus ook niet verdeeld hoeft te worden.

Gemeenschap van goederen
Bij een huwelijk in algehele gemeenschap van goederen, verdelen jullie de gemeenschappelijke goederen 50/50. Is er sprake van een onderneming of zijn er aandelen in een BV in bezit die in de gemeenschap vallen? Dan heeft de andere partner voor de helft recht op de reële waarde van de onderneming. De partner die de onderneming voortzet moet de ex-partner financieel compenseren; daardoor bestaat het risico dat de onderneming op enig moment in zwaar weer terecht komt door de scheiding van de ondernemer!

Is er sprake van een geërfde of geschonken onderneming? Dan kan dit anders zijn! Vaak worden bij erfenissen of schenkingen zogenoemde uitsluitingsclausules opgenomen die bepalen dat de onderneming niet in de verdeling tussen partners betrokken wordt.

Huwelijkse voorwaarden
Ondernemersparen hebben bijna altijd huwelijkse voorwaarden opgesteld om te voorkomen dat een scheiding ten koste gaat van de onderneming. Bij het huwen onder huwelijkse voorwaarden is het van belang om duidelijke bepalingen op te nemen in die huwelijkse voorwaarden omtrent de onderneming. Je kan bijvoorbeeld laten opnemen dat de onderneming of aandelen niet tot de gemeenschap behoren of dat de gerechtigdheid tot de onderneming of de aandelen bij echtscheiding toekomt aan de ondernemende partner.

Vaak staat in de huwelijkse voorwaarden een jaarlijks periodiek verrekenbeding opgenomen; dan is het van belang om na te gaan of dit periodiek verrekenbeding jaarlijks op de juiste wijze is uitgevoerd. Bij een periodiek verrekenbeding moeten de overgebleven inkomsten na verrekening van de huishoudelijke kosten, 50/50 verdeeld worden tussen beide partners. Dit om ervoor te zorgen dat de minstverdienende partner ook in de gelegenheid gesteld wordt om eigen vermogen op te bouwen.

Staat een jaarlijks periodiek verrekenbeding opgenomen, maar is tijdens het huwelijk niet verrekend volgens de huwelijkse voorwaarden? Dan wordt bij een scheiding in eerste instantie uitgegaan van de aanname dat het totale vermogen 50/50 verdeeld moet worden alsof het een algehele gemeenschap van goederen is. Hierdoor heeft de andere partner vaak alsnog voor de helft recht op de reële waarde van de onderneming en is ook bij huwelijkse voorwaarden het risico aanwezig dat de onderneming in financiële problemen komt door de scheiding van de ondernemer.

Het is daarom niet alleen van belang om duidelijke bepalingen op te nemen in de huwelijkse voorwaarden. Het bijhouden van huwelijkse voorwaarden tijdens het huwelijk is zeker zo belangrijk. Het niet-bijhouden van huwelijkse voorwaarden kan tot gevolg hebben dat jullie de onderneming 50/50 moeten verdelen bij een scheiding. Zorg er daarom voor dat het periodiek verrekenbeding jaarlijks wordt uitgevoerd of laat het periodiek verrekenbeding uit de huwelijkse voorwaarden schrappen!

Huwelijk vanaf 2018?
Vanaf 2018 is het nieuwe huwelijksvermogensrecht van toepassing. Is het huwelijk na 2018 ontstaan? Dan is de algehele gemeenschap van goederen niet meer de standaard maar de beperkte gemeenschap van goederen. De standaard is dat alleen hetgeen dat tijdens het huwelijk is verworven, toekomt aan de gemeenschap en bij echtscheiding 50/50 verdeeld zou moeten worden.

Ben je na 31 december 2017 gehuwd en had je voor het huwelijk al een onderneming? Dan valt de onderneming buiten de gemeenschap, tenzij de partners voor het huwelijk gemeenschappelijk een onderneming dreven. Hebben partners voor het huwelijk aandelen in bezit van een B.V. dan blijven deze aandelen tot ieders privévermogen behoren. Dat de onderneming tot het privévermogen blijft behoren, betekent niet dat zonder meer de partner bij echtscheiding geen enkel recht heeft op een deel van de reële waarde van de onderneming. Daarom is het opmaken van huwelijkse voorwaarden ook bij een huwelijk vanaf 2018 nog steeds belangrijk!

Alimentatie, hoe zit het?
Ook het betalen van alimentatie zorgt bij ondernemers voor meer financiële lasten. Wanneer de ex-partner onvoldoende inkomen heeft om van te leven, heeft deze recht op partneralimentatie. Zijn er kinderen aanwezig, dan dient ook kinderalimentatie betaald te worden.

De duur van de partneralimentatie bedraagt de helft van de duur van het huwelijk met een maximum van 5 jaar. Echter zijn hier uitzonderingen op waardoor de partneralimentatie toch langer dan 5 jaar kan doorlopen. Partneralimentatie zorgt in de meeste gevallen voor 5 jaar hogere privé lasten.

Betaalde partneralimentatie is aftrekbaar in de aangifte inkomstenbelasting. Vanaf 2020 wordt het tarief, waartegen partneralimentatie aftrekbaar is, stapsgewijs verlaagd. De ontvanger van de partneralimentatie betaalt meestal het gebruikelijke belastingtarief over de alimentatie. Het kan zijn dat de partneralimentatie tegen een hoger tarief belast is, dan waartegen deze bij de betalende partner aftrekbaar is.

Kinderalimentatie kan door de betaler niet in aftrek worden gebracht in de aangifte inkomstenbelasting en is daartegenover ook niet belast.

De hoogte van de partner- en kinderalimentatie wordt gebaseerd op basis van de levensstandaard tijdens het huwelijk en is mede afhankelijk van de draagkracht van jou als ondernemer. Bij de berekening van de draagkracht kan de continuïteit van de onderneming meegenomen worden.

Hoe verdelen we de eigen woning?
Tijdens huwelijk is er sprake van fiscaal partnerschap. Jullie doen gezamenlijk aangifte van inkomstenbelasting en bepaalde vermogensbestanddelen, zoals de aftrek van de hypotheekrente kan tussen jullie als partners verdeeld worden.

Het fiscaal partnerschap eindigt wanneer het verzoek tot echtscheiding is ingediend en jullie als partners niet meer op hetzelfde adres staan ingeschreven. Nadat het fiscaal partnerschap is geëindigd doen beide partners zelfstandig aangifte voor de inkomstenbelasting en zijn zij ook voor toeslagen geen partners meer van elkaar.

Indien tot de te verdelen gemeenschap een eigen woning behoort, heeft dit financiële gevolgen. Als je degene bent die de eigen woning verlaat en jouw ex-partner blijft wonen in de woning, blijft deze woning tot verkoop of tot de overname van de ex-partner 50/50 in eigendom van jullie beiden. De eigen woning kan dan voor jou als woningverlater maximaal 2 jaar als eigen woning aangemerkt blijven worden, ondanks dat je niet meer woonachtig bent in de woning. Is in het echtscheidingsconvenant opgenomen dat je de helft van de hypotheekrente blijft betalen en betaal je deze hypotheekrente ook daadwerkelijk, dan is deze hypotheekrente nog maximaal 2 jaar aftrekbaar van het inkomen uit werk en woning (box 1).

Verkoop je de woning niet binnen 2 jaar aan derden of neemt de ex-partner de woning niet over, dan gaat de woning behoren tot het inkomen uit sparen en beleggen (box 3). De hypotheekrente is dan niet langer aftrekbaar in box 1. Doordat de hypotheekrente niet langer aftrekbaar is, zullen de netto-maandlasten bijna altijd stijgen.

Mijn tip: inzicht krijgen in de financiële en fiscale gevolgen na echtscheiding? Laat een financiële planning opstellen!

triangle dark triangle light